در دوره صفويه با توجه به ساخت ابنيه مذهبي و نيز كاخ هاي متعدد در ايران ،

منبت كاري افزايش محسوسي يافت، خصوصاً تجمع هنرمندان در اصفهان كه مركز

كشور محسوب مي شد.

قديمي ترين اثر منبت كاري موجود كه تاريخ نيمه اول قرن سوم هجري قمري است

يك لنگه در چوبي مسجد جامع عتيق شيراز است كه در دوره عمر بن ليث صفاري

ساخته شده و داراي زير سازي از چوب تبريزي است و روي آن با خلالهايي از چوب

گردو و نقوش پنج ضلعي بسيار زيبايي زينت شده است .

ابزار كار در منبت كاري :

1- مغار: مغار اصلي ترين ابزار در ساخت منبت كه براي تراشيدن چوب و كنده

كاري استفاده مي شود كه با توجه به نوع كار انواع مختلفي دارد .

انواع مغار:

مغار كبريتي، مغار تخت يا صاف ، مغار نيم باز ، مغار گيلويي (گلويي) ، مغار شفره

از ابزارهاي ديگر مورد استفاده در منبت كاري انواع چوب سابها هستند كه

 مهمترين آنها چوب ساب دو سر به صورت نرم و زبر است چوب ساب سه پهلو 

(سه گوش) چوب ساب گرد و… مي باشد كه هركدام با توجه به محل مورد نظر

كاربردي خاص خود دارند.

چكش (تُخماق):

چكش چوبي يا پلاستيكي فشرده كه داراي يك سر چوبي يا پلاستيكي استوانه اي

بزرگ است.

علت استفاده از پلاستيك فشرده به جاي چوب نيز جلوگيري از ايجاد صدا بر

اثرضربات و آسيب نرساندن به دستة مغار است .

روغن دان:

ظرفي است كه داخل آن پنبه آغشته به روغن خوراكي يا پارافين قرار

دارد. نوك مغار همزمان در تماس با چوب با پنبه چرب مي شود تا درموقع كنده

كاري، مغار راحتتر جلو رود و براده را به شكل ظريف بر مي دارد.

سنگ نفت:

براي تيز كردن نوك مغار بكار مي رود، نوك مغار بايد هميشه تيز و صاف باشد. در

غير اين صورت عمل دلخواه را انجام نمي دهد.

يك طرف سنگ زبرتر از طرف ديگر است.

سنگ را به لحاظ اينكه هميشه نرم بماند در نفت مي گذارند تا تيغه  مغار را خراش

ندهد.

گيره:

اثر مورد نظر رابراي اجراي كنده كاري به گيره مي بندند ، وجود گيره بسيار الزامي

است زيرا دست هاي هنرمند منبت كار بايد براي ايجاد خلاقيت آزاد باشد.

مواد اوليه منبت كاري :

مهمترين ماده ايي كه روي آن منبت كاري انجام مي پذيرد، چوب است،چوب مورد

نظر علاوه بر محكمي بايد بدون گره باشد، براي اين منظور از چوبهاي آبنوس،

فوفل، گلابي، عناب، شمشاد، گردو و.........استفاده مي شود.

انواع منبت از نظر فرم ظاهري :

روليف :

 نقش برجسته ايي كه از سطح زمينه كار بيرون نيامده است و با حاشيه كنار كارهم

سطح است. (مانند منبت آباده)

باروليف : نقش برجسته ايي كه از سطح زمينه كار بالاتر امده باشد.

(مانند منبت گلپايگان)

اورليف:

نقش برجسته ايي كه مرحله كاملتري از باروليف است با برجستگيهاي بسيار زياد واز

زمينه كاركاملاً بيرون مي زند .

پيكره :

 نقش برجسته‏اي كه كاملاً از سطح كار بيرون آمده باشد كه به آن پيكره مي گويند .

يك كار منبت شده خوب داراي اين خصوصيات مي باشد :

يكپارچه ، صاف و صيقلي باشد .

كار منبت پيچيده و ظريف است .

طرح آن از اصالت برخوردار بوده و تناسبات آن رعايت شده است .