آشنایی با هنرهای سنتی ایران- هنرهای زیبا ( صنایع مستظرفه ) (برای مطالعه دانشجویان کارشناسی
تشعير
تشعير نوعي طراحي است كه اكثراًبراي تزئين حواشي مينياتورها به كار مي رود مهمترين تشعير گرفت وگير است كه درگيري حيوانات مختلف را در يك صفحه طراحي شده تشعير در بر مي گيرد وشامل چندين پرنده وحيوانات مختلف از قبيل آهو ،گوزن ،شير و آهو مي شوند .در تشعير همچنين از نقوش خطايي نيز استفاده مي شود نقوش تشعير به ظاهر نامنظم مي نمايانند در حالي كه از نظم ودقت برخوردار ند وبا حركات موزون قلم وبا رنكهاي طلايي واكثر اًدر زمينه وحواشي مينياتور وخوشنويسي ها ايجاد مي گردد.
نگارگری
نقاشی یا نگارگری فرآیندی است که طی آن رنگ بر روی یک سطح مانند کاغذ یا بوم ایجاد نقش میکند؛ همچنین به اثری که در این فرآیند خلق میشود نیز نقاشی میگویند و فردی که این فرآیند توسط او انجام میگیرد نقاش نام دارد، به خصوص زمانی که نقاشی حرفهٔ شخص باشد. نقاشی یکی از رشتههای اصلی هنرهای تجسمی است .
تجلید
(جلدسازى سنتى)
توجه به جلدسازى و هنر زیبا ساختن کتاب در زمان شاهطهماسب صفوى به اوج کمال رسید. روى جلد را بهطریق زرکوب، طلا پوشش مىدادند و پشت جلد را معرق مىساختند و با گل و بوته و درخت و باغ و صحرا و جانور و سیمرغ و اژدها و پرندگان و آهو هنرنمایى و رنگآمیزى مىکردند.
امروزه جلد را از مقوا مىسازند، البته در مواردى روى آنرا با کاغذ و یا پارچه و چرم مىپوشانند. قدمت جلد و جلدسازى به قدمت خود نوشتن است. حتى کتیبههاى آشورى بر روى لوح گلى نیاز به پوشش حفاظتى داشت. اما قدمت جلد در شکل متداول امروزى به اوایل مسیحیت مىرسد.
کار خطاط و تذهیب کار کتاب و قرآن با عمل صحافى و جلدسازى تکمیل مىشود. در جلدسازى تزئین منحصر به جلد خارجى و لبهٔ آن نیست. بلکه قسمت داخلى آن نیز معمولاً نقاشى مىشود.
صحافی
صحافی، یا جلد کردن کتاب، به عمل تا و ترتیب فرمهای چاپ شده متن کتاب، جلدگذاری و در نهایت برش کتاب گفته میشود. فرمهای چاپ شده متن کتاب، بوسیله دستگاه تاکن بر اساس قطع کتاب تا میشود و سپس فرمها بوسیله ماشین صحافی ترتیب میشوند.سپس بستگی به نوع صحافی با ماشین صحافی که میتواند چسب، مفتول زن، دوخت و جلدسازی باشد به جلد متصل میشوند. در نهایت براساس قطع استاندارد برش خورده و در اینجا مرحله صحافی به پایان میرسد.در گذشته به این حرفه ورّاقی نیز اطلاق می شده که البته جز صحافی و جلد کردن کتاب، مواردی همچون نسخه نویسی و تهیهٔ رونوشت و تکثیر کتاب و... را نیز دربر می گرفته است.
خط وخوشنویسی :
خوشنویسی به معنی زیبانویسی یا نوشتن همراه با خلق زیبایی است. گاهی درک خوشنویسی به عنوان یک هنر مشکل است. به نظر میرسد برای درک و لذت بردن از تجربه بصری خوشنویسی باید بدانیم خوشنویس افزون بر نگارش یک متن، سعی داشته اثری هنری با ارزشهای زیبایی شناسی خلق کند. از این رو خوشنویسی با نگارش سادهٔ مطالب و حتا طراحی حروف و صفحه آرایی متفاوت است. همچنین از آنجایی که این هنر جنبههایی از سنت را در دل خود دارد باید آن را تا حدی از تایپو گرافی که مبتنی بر ارزشهای گرافیکی مدرن و کارهای چاپی است متمایز کرد.
مدرس دروس زیر به ترتیب تخصص و سابقه :